İstanbul Boğazı’nın yanı başındaki Kuzguncuk, Anadolu Yakası’nın eşsiz semtlerinden biri. Hiç bozulmayan tarihsel yapısıyla mahalle kültürünün hala yaşadığı semt, Paşalimanı ile Beylerbeyi arasında yer alıyor. Eski adı altın kiremit anlamına gelen Hrisokeramos olan Kuzguncuk’un bu adı, çatısı altın yaldızlı kiremitlerle süslü bir kiliseden aldığı söyleniyor.
Asırlık çınar ağaçları, kısa ve dar hanımeli kokulu sokakları, bahçeli ahşap evleri, bütün bir tepeyi kaplayan Fethi Ahmed Paşa Korusu, manzarası ve çay bahçeleriyle Kuzguncuk, özlemi duyulan mahalle kültürünün hâlâ yaşanabildiği hoşgörülü bir semt.
Kuzguncuk, İstanbul’un kalbinde şehrin karmaşası ve kalabalığından uzaklaşmak için en ideal semtlerden. İstanbul’da merkeze bu kadar yakın olup da sokaklarında dolaştığınızda kentten uzaklaşmanızı sağlayacak başka böylesi bir doku yoktur sanırım.
Tarihi geçmişi 17. yüzyıla uzanan semt, İstanbul’a bu kadar yakın konumda olmasına rağmen sanki bambaşka bir coğrafyadaymışçasına huzur hissi yaratıyor.
İstanbul’un Asya kesimindeki ilk Musevi yerleşim bölgesi olan semt yüzyıllardır Museviler, Rumlar, Ermeniler ve Türkler’in bir arada yaşadığı nadir yerlerden. İspanya’daki Yahudi karşıtlığı ile kıta Avrupası’ndan kovulan birçok Yahudi’nin Osmanlı topraklarındaki ilk duraklarından biri olan semt, sırasıyla Ermeniler ve Rumlar için de güvenli bir sığınak olmuş.
Evliya Çelebi’ye göre ise semt bugünkü adını 15. yüzyılda burada yaşayan ‘Kuzgun Baba’ isimli bir veliden almış. Eski adıyla ‘Kosinitza’ tarihi boyunca çok görüp geçirmiş bir semt.
Yüzyıllardır Müslümanlar, Yahudiler, Rumlar, Ermeniler ve Türkler bir arada yaşamışlar. Hoşgörü ortamında bir arada yaşanabileceğini kanıtlayabilmişler de. Boğaz kıyısında cami, kilise ve sinagogun yan yana yükseldiği, bağrında 19. yüzyıl İstanbul’unun kozmopolitliğini, hoşgörü ortamını barındırmış burası.
Arkalarında derin izler bırakarak buradan gönderilen azınlıklarla birlikte kozmopolit yapı değişse de Kuzguncuk, özgün, sinerjik, sevimli, medeni, hoşgörülü, çevreye, canlılara duyarlı farklı ruhunu hissettirmeye devam ediyor.
Yıllar boyunca farklı kültür ve etnik kimlikten birçok insanın huzur ve barış içerisinde yaşadığı Kuzguncuk, günümüzde de bu çok kültürlü kimliğini korumayı başarmış. Yerli halkın birbirini tanıdığı ve selam vermeden geçmediği Kuzguncuk sokakları insana huzur ve güven veriyor.
Tarihi mekanları, renkli yapıları ve eşsiz boğaz manzarasıyla İstanbul’u ziyaret eden birçok kişinin uğrak noktalarından olan bu tarihi semt çok sayıda dizi ve sinema filmine de ev sahipliği yaptı.
İstanbul uçak bileti seçeneklerine göz atın.
Sokaklarında dolaşırken çok eski zamanlarda yaşıyormuşsunuz hissi veriyor. Her köşesine gerçek mahalle yaşamının sindiği, günlük yaşamın olması gerektiği gibi aktığı Kuzguncuk sokaklarında gezinirken hissettiğim buydu. Sokaklarını gezdiğinizde aidiyet duygusu yaratıyor Kuzguncuk, insan evinde hissediyor.
Boğaziçi’nin Anadolu yakasında, görece az bozulmuş yörelerinden Kuzguncuk, İstanbul‘un orta yerinde, huzur vaat eden, çağımıza örnek olabilecek bir köy aslında.
Hemşerilik duygusunun yok olmaya yüz tuttuğu günümüz İstanbul’unda mahalle kültürünün hale devam ettiği, güzel sakinleriyle İstanbul’un en İstanbullu semtidir Kuzguncuk.
İstanbul’un vahalarından Kuzguncuk, sakin ve huzurlu. İstanbul’un huysuz ve huzursuz ruh hallerinden nasibini pek almamış, hayat yavaş ve ahenkli akıyor burada.
Yalnızca birkaç kilometre öteki Üsküdar’ın karmaşasına inat hoş bir sükûnet var. Sokaklarında dolaşırken buraya ilk kez geliyor olsanız dahi yabancılık hissinden sıyırıp çıkarıyor sizi.
Son dönemlerde yapılan restorasyon çalışmalarıyla giderek yenilenen Kuzguncuk, rengarenk evleri, hoşgörülü ortamı, mahalle kültürüyle İstanbullular tarafından oldukça seviliyor.
Kuzguncuk Gezilecek Yerler
Tarihi Kuzguncuk Fırını’ndan sıcak simitlerini alan semt sakinleri Çınaraltı Kahvesi’nin Boğaz manzarasına karşı çaylarını içerek güne başlıyor. Erkenden kalkan balık sevdalıları ise Boğaz’ın serin sularından kısmetlerine çıkacak balıkları bekliyor her zamanki gibi.
Kuzguncuk, iki sinagog, iki Rum kilisesi, Ermeni kilisesi ve iki camisiyle manevi zenginliği kültür mozaiği ile birleştirmiş. Kuzguncuk’un isminin II. Justiniaus’un altın kiremit anlamına gelen Hrisokeramus kelimesinden türediği düşünülüyor. Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde ise Fatih Sultan Mehmet Dönemi’nde semte yerleşen Kuzgun Baba isimli birinden bahsediliyor. Kuzguncuk’un ismiyle ilgili farklı kaynaklarda onlarca farklı varsayımın olması semtin ne derece zengin bir geçmişinin olduğunun göstergesi.
Ekmek Teknesi, Perihan Abla ve Hayat Bilgisi gibi farklı kesimlere hitap eden çok sayıda televizyon dizisine ev sahipliği yapan Kuzguncuk’ta semtin yüksek kesiminden sahile uzanan İcadiye Caddesi üzerinde Ekmek Teknesi fırını hala çalışmaya devam ediyor.
İstanbul otobüs bileti seçeneklerine göz atın.
1. Fethipaşa Korusu – Fethi Ahmet Paşa Konağı
Fethi Paşa Korusu, Üsküdar’ın önemli güzelliklerinden biri, Boğaz havası eşliğinde hoşça vakit geçirebileceğiniz nadir yerlerden. Üsküdar, Paşalimanı ile Kuzguncuk arasında konumlanan koru, çoğunlukta çam, çınar, köknar ağaçlarından oluşuyor.
İçinde 2 bin 500 metrelik açık alan sahip Fethipaşa Sosyal Tesisleri’nin yer aldığı Fethipaşa Korusu, İstanbul’daki en güzel yalılardan biri olan Fethi Ahmed Paşa Yalısı’na da ev sahipliği yapıyor.
2. Kuzguncuk Çınaraltı Cafe
Çınaraltı Çay Bahçesi, klasik bir İstanbul manzarasında yer alan Kız Kulesi, Boğaz Köprüsü, martılar gibi tüm ikonları aynı kareye sığdırabilen, Kuzguncuk’un Boğaz’a açılan nefes borusu adeta. İskelede yer alan yılların balık restoranı İsmet Baba, dalgaların duvarından eksik olmadığı ve denizin üzerindeki konumu ve enfes manzarası ile büyüleyen ve her daim dolu klasikleşmiş mekanlardan.
3. Ayios Panteleimon Rum Ortodoks Kilisesi
Ayios Panteleimon Kilisesi, Kuzguncuk İcadiye Caddesi üzerinde. Mimar Nikola Ziko tarafından 1872’de tasarlanmış. Aziz Pantelemion’a ithaf edilmiş olan kilise, 1892 yılında ibadete açıldı. Yunan Haçı planında inşa edilen Ayios Panteleimon Rum Ortodoks Kilisesi, muazzam mimarisi ve iç dekorasyonuyla dikkat çekiyor.
4. Kuzguncuk Üryanizade Sokak
Üryanizade Sokak, Kuzguncuk’un en renkli sokaklarından biri, Osmanlı tarzı, cumbalı, ahşap evleriyle dikkat çekiyor. Adını Osmanlı Dönemi’nde tanınan ailelerden biri olan Üryanizadeler’den alan sokak sizi geçmişe doğru keyifli bir yolculuğa çıkarıyor.
5. Bet Nisim Sinagogu
Bet Nisim Sinagogu, Kuzguncuk Musevi Cemaati Vakfı’na ait iki sinagogdan biri olan, halk arasında Kal de Ariva (Yukarı Sinagog) olarak tanınıyor. 1840’larda inşa edilen yapı yıllar içinde hasar görünce Edmond Benkohen’in bağışlarıyla restore edildi. Çoğunlukla yaz aylarında hizmet veren Bet Nisim Sinagogu’nda Kuzguncuk Sinagog’larının geçmişine ait dini obje ve resimler de sergileniyor.
6. Beth Yaakov Sinagogu
Halk tarafından Kal de Abaşo (Aşağı Sinagog) olarak adlandırılan Beth Yaakov Sinagogu, Kuzguncuk Musevi Cemaati Vakfı bünyesinde bulunan iki sinagogdan büyük olanı. Yapılış tarihi kesin olarak bilinmeyen sinagogun tavanında Tevrat’tan esinlenerek yapılmış resimler bulunuyor. Her hafta Cuma ve Cumartesi günleri ile tüm dini bayramlarda açık bulunan Beth Yaakov Sinagogu, cemaatin ihtiyaçları doğrultusunda belirli günlerde de hizmet veriyor.
7. Surp Krikor Lusavoriç Ermeni Kilisesi
İstanbul’da bulunan önemli dini yapılardan biri olan Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi, Kuzguncuk iskelesi karşısında yer alıyor. Saray mimarı Ohannes Amira Serveryan tarafından inşa edilen kilise 1835’de ibadete açıldı.1861’de yeniden yapılan Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi, İstanbul’un dıştan kubbeli tek Ermeni kilisesi olma özelliğini taşıyor. Toplam 5 kapıya sahip kilisede Aziz Krikor Lusavoriç’in yağlı boya bir tablosu bulunuyor.
8. Kuzguncuk Camii
1952 yılında yapıldığı için Yeni Cami olarak da bilinen Kuzguncuk Camii, Surp Krikor Lusavoriç Kilisesinin hemen yanında konumlanıyor. İnşaasında Ermeni Cemaatinin hem maddi hem manevi desteği bulunan cami, zarif mimarisiyle dikkat çekiyor.
9. Üryanizade Camii
İstanbul Boğazı’nı süsleyen önemli eserlerden biri olan Üryanizade Camii (Mescidi), saçaklı ahşap minaresi ve yalıya benzeyen görüntüsüyle dikkat çekiyor. II. Abdülhamit’in şeyhülislamlarından Uryanizade Ahmed Esad Efendi tarafından yaptırılan cami, 1860’da inşa edildi. Dikdörtgen plana sahip yapısıyla diğer camilerden ayrılan Üryanizade Camii’nin 40 günde tamamlandığı söylentiler arasında.
10. Cemil Molla Köşkü
Kuzguncuk’un en gösterişli yapılarından biri olan Cemil Molla Köşkü, 1885’de II. Abdülhamid tarafından dönemin adalet bakanı Mahmud Cemil Efendi için yaptırıldı. İtalyan mimar Alberti tarafından tasarlanan köşkte Doğu- Batı üsluplarının harmanlandığı görülüyor. İmparatorluğun ilk telefonlarından birinin bulunduğu Cemil Molla Köşkü’nün ayrıca özel bir sinema salonu ve bir fotoğraf stüdyosu da bulunuyor.
11. Abdülmecid Efendi Köşkü
Renkli yapısıyla dikkat çeken Abdülmecid Efendi Köşkü, Kuzguncuk Yahudi Mezarlığı’nın tam karşısında Bağlarbaşı Korusu içinde yer alıyor. Son Halife Abdülmecid Efendi tarafından yazlık konut olarak kullanılmış yapı, çinileri, çeşmeleri, vitrayları ve tasarımıyla göz alıyor.
Abdülmecid Efendi‘nin sanatsal faaliyetleri sebebiyle sanatçıların uğrak yeri haline gelen köşk günümüzde bir sosyal tesis olarak hizmet veriyor.
12. Kuzguncuk Bostanı
Kuzguncuk Bostanı ise semtin ve İstanbul’un simgelerinden. Yeşilliği bol küçük ara sokaklarında huzur var. İnsanlara alışmış kediler, esnaf lokantaları, kafeler ve sanat galerileri arasından yokuşa dönen İcadiye Caddesi, boyunca ilerleyince yaklaşık 700 yıldır varlığını sürdüren, semtin hafızasını oluşturan Bostan çıkıyor önünüze.
Caddenin yalnızca birkaç adım gerisinde bulunan bostan şehir içinde köy hayatını deneyimleyebileceğiniz yerlerden. İçerisindeki bahçelerin her yıl mahallede yaşayan kişilere kurayla pay edildiği bostanda mahalleliler meyve sebze yetiştiriyor. Yıl boyunca herkes istediği bitkileri ve yiyecekleri yetiştirebiliyor.
Semt pazarı ise her çarşamba kuruluyor. İstanbulluların kaçamak noktalarından Kuzguncuk, muhteşem fotoğraf karelerine hayat veren ahşap malzemeli konaklar ve eşsiz bir boğaz manzarasına sahip. Semtin bu özelliğini keşfeden fotoğraf sanatçıları ve amatör fotoğrafçılar gruplar halinde semte gelip en iyi kareleri yakalamaya çalışıyor. Bu keyifli turlarda semtin hoş atmosferine ayak uyduranlar yerel halkla kaynaşıyor.
Rengarenk cumbalı evleri, samimi dükkanları ve sahip olduğu kutsal mekanlarıyla Kuzguncuk, İstanbul’un görülmesi gereken semtlerinden biri.
