Amasya ilgi çekici tarihi, yöresel lezzetleri ve doğal güzellikleriyle; hem İç Anadolu hem de Karadeniz kültüründen esintiler sunuyor ziyaretçilerine. Yeşilırmak’ın, bereketini katmerlendirdiği topraklara sahip bu şehrin doğal güzellikleri de bir arada bünyesinde bulundurması nedeniyle, bir hayli şanslı bir Orta Anadolu şehri olduğuysa, çok açık.
Amasya, Yeşilırmak’ın bereket getirdiği topraklarda lezzetlerini kültürel mirasıyla harmanlayarak kuruyor sofralarını. Zengin bitki örtüsünde yetişen meyvesi ve sebzesini mutfak kültürüne yansıtan Amasya’da yöreye özgü ve birbirinden güzel lezzetler bulunuyor.
Karadeniz iklimi ile kara iklimi arasında bir geçiş iklim hüküm sürüyor. Yazları kara iklimi kadar kurak, Karadeniz iklimi kadar yağışlı değil. Kışları ise karadeniz iklimi kadar ılıman, kara iklimi kadar sert değil.
Amasya Hakkında Bilgiler
Konaklar
Hazeranlar Konağı: Yalı boyu evleri dizisindeki en güzel konak olan Hazeranlar Konağı Osmanlı döneminin en zarif sivil mimari örneklerinden birisidir. Konak Defterdar Hasan Talat Efendi tarafından kız kardeşi Hazeran Hanım adına 1872 yılında yaptırılmış. Diğer kapı Hatuniye Cami avlusu ile bağlantılı. Çift kanatlı selamlık kapısından alçak tavanlı bir mekana girilir.
Dört köşede birer oda ve odaların arasında orta sofanın uzantıları eyvanlar yer alır. Batı eyvanlarını giriş kata bağlayan sade korkuluklu ahşap merdivenler işgal eder. Katlarda oturma ve yatak odaları, avlu, kahve odası, ocaklı oda, ebeveyn ve selamlık odaları ile hela sofa etrafında yer alıyor.
Kaleler, Kaya Mezarları
Amasya Kalesi: Şehrin ve Yeşilırmağın kuzeyinde bulunan Harşane Dağı adlı dik kayalıklar izerinde. Kalenin Belkıs, Saray, Maydonos ve Meydan adlarına dört kapısı, kale içinde Cilanbolu adlı su kuyusu, sarnıç, zindan bulunuyor. Kaleden 70 m. aşağıda Yeşilırmağa ve kral mezarlarına kadar uzanan M.Ö. III. yüzyıla ait merdivenli yer altı yolu, burç ve cami kalıntıları var.
Kral Kaya Mezarları: Amasya Kalesi eteklerinde düz bir duvar misali dikine uzanan kalker kayalara oyularak yapılmış olan 5 adet mezar, yapıları ve mevkileri itibariyle ilk bakışta dikkati çekiyor. Çevreleri oyularak ana blok kayadan tamamen ayrılmışlar ve kaya bloklarına merdivenlerle bağlanmış. Vadi içerisinde irili ufaklı toplam 18 adet kaya mezarı bulunuyor. Amasya’da doğan ünlü coğrafyacı Strabon’un (MÖ 63-MS 5) verdiği bilgiye göre kaya mezarları Pontus krallarına ait.
Aynalı Mağara (Kaya Mezarı): Çevre yolunun Samsun güzergahından sağa ayrılan Ziyaret beldesi yolu üzerinde, şehir merkezine yaklaşık üç kilometre uzaklıkta yer alıyor. Kral Kaya Mezarlarının en iyi işlenmiş ve tamamlanmış olanı.
Tonoz kısmında 6’sı sağda, 6’sı solda olmak üzere 12 havari tasviri ile kuzey ve güney duvarlarında bir takım kadınlı erkekli figürler, doğu cephesinde ise İsa, Meryem ve Yoannes’ten oluşan bir kompozisyon bulunuyor.
Ferhat Su Kanalı: Kentin su ihtiyacını karşılamak için Helenistik dönemde yapılmış olan su kanalı yaklaşık 75 cm. genişliğinde 18 km. uzunluğunda. Terazi sistemine göre kanallar oyularak, tünel açılarak bazı yerlerinde duvarlar örülerek inşa edilmiş.
Medreseler
Bimarhane (Darüşşifa): İlhanlı döneminden günümüze ulaşan tek eserdir. İlhanlı Hükümdarı Sultan Mehmet Olcaytu ve hanımı Ilduz Hatun adına 1308 yılında yaptırılmıştır. Yapının özellikle ön cephesi sanat bakımından değerlidir. Sadece Amasya Bimarhanesine mahsus bir özellik olan kapı kilit taşında diz çökmüş vaziyette insan kabartması mevcuttur.
Sultan II. Bayezid Külliyesi: Sultan II. Bayezid adına 1485-86 yılında yaptırılan külliye; cami, medrese, imaret türbe ve şadırvandan oluşmaktadır. Her iki minare hizasında bulunan yaşlı çınar ağaçlarının külliye ile yaşıt olduğu tahmin edilmektedir.
Haliliye Medresesi: Gümüşhacıköy İlçesi Gümüş Beldesi merkezinde bulunan eser, Çelebi Sultan Mehmed’in Beylerbeyi Halil Paşa tarafından 1413 de yaptırılmıştır. Kare planlı kapalı avlulu bir medresedir.
Kapı Ağa Medresesi: Sultan II. Bayezid’in Kapı Ağası Hüseyin Ağa tarafından 1488 yılında yaptırılmıştır. Ön Asya ve Selçuklu mezar anıtlarında görülen sekizgen plan şeması fonksiyon itibariyle ilk defa bu medresede tatbik edilmiştir.
Amasya Camileri
Burmalı Minare Cami, Gökmedrese Cami görülmeye değerdir.Amasya’nın diğer önemli camileri Gümüşlü Cami, Bayezid Paşa Cami, Yörgüç Paşa Cami, Sofular Abdullah Paşa Cami,Şirvanlı (Azeriler) Cami, Abide Hatun Cami ve Halifet Gazi Kümbetidir.
Gök Medrese Cami (Merkez): Selçuklu valilerinden Torumtay’ın (1267) Amasya’da yaptırdığı kabul edilen Gökmedrese Cami, belirli şekilde derinliğine uzanan, kubbe ve tonozlarla örtülü, üç nefli bir yapıdır. Kesme taş mimarisi, olgun nispetleri ve sade süslemeleriyle ağırbaşlı ciddi bir üsluptadır. Caminin çok uzun olan giriş bölümü medrese olarak kullanılmıştır.
Burmalı Minare Cami (Merkez): Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında Vezir Ferruh ve kardeşi Haznedar Yusuf tarafından 1237-1247 yıllarında yaptırılmıştır. Girişin sol tarafındaki cepheye bitişik sekizgen biçimli klasik Selçuklu kümbeti ve sonradan eklenmiş burmalı minaresi caminin belirgin özelliklerindendir.
Sultan II. Bayezıt Külliyesi (Merkez): Sultan II. Bayezıt adına 1485-86 yılında yaptırılan külliye; cami, medrese, imaret türbe ve şadırvandan oluşmaktadır.
XV. yüzyılın son çeyreğinde yapılan, yan mekanlı (L planlı) cami mimarisinin gelişmiş son örneğidir. Caminin iki minaresi vardır. Batıda medrese, doğuda imaret ve konukevi vardır. Her iki minare hizasında bulunan yaşlı çınar ağaçlarının külliye ile yaşıt olduğu tahmin edilmektedir.
Han, Hamam ve Çarşılar
Ezine Han: Amasya – Tokat Karayolunun 35. km.sinde bulunan Ezinepazar beldesi içerisinde yolun sol yanındadır. Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubad’ın hanımı Mahperi Hatun tarafından yaptırılmıştır.
Taşhan: Merzifon ilçesinde, 17. yüzyıl mimarı üslubunda dikdörtgen planla yapılmıştır.
Bedesten: Merzifon ilçesinde, dikdörtgen planlı, kubbeli dış cephelerde dükkanlarla çevrilidir.
Eski Hamam: Merzifon ilçesindedir. Kitabesine göre 1678 yılında yaptırılmıştır.
Amasya Ören Yerleri ve Mesire Alanları
Kızlar Sarayı: Kralkaya Mezarları çıkış yolu üzerinde şehir merkezinden 100 metre yükseklikte yer alır. Ören yeri olan ve hamam kalıntılarının bulunduğu ve halen kazı çalışmalarının devam ettiği ören yeridir.
Çakallar: İl Merkizinin güneyinde, Ferhat Dağı eteğinde ve şehirden 250 metre yükseklikte yer alan Ali Kaya Et Lokantası açık ve kapalı mekanı, piknik alanı ve şehir merkezi ve vadisinin kuş bakışı izlenebildiği seyir terası yer almaktadır.
Pirler Parkı: İl Merkezinde Pir İlyas Türbesi’nin de yer aldığı Pirler Parkı içerisinde Pirler Et Lokantası açık ve kapalı mekanları, yapay şelale, doğal dokusu ve piknik alanı olarak hizmet vermektedir.
Kaynar Gölü: Amasya – Tokat karayolunun 14. Km.sinin sağında bulunan ve içerisinde balıkların yer aldığı göl ile yeme-içme tesisi bulunan piknik alanıdır.
Terziköy Kaplıcası: Terziköy kaplıcası İl Merkezine 36 Km. uzaklıkta olan Otel, motel, bungalov konaklama tesisleri, kapalı yüzme havuzları, özel kabinler; lokanta, gazino, kafeterya, geniş yeşil alanı, çocuk oyun bahçesi, park, otopark ve piknik alanları ile yerli ve yabancı ziyaretcilere hizmet sunmaktadır.
Yedi Kuğular Kuş Cenneti (Yedikır Barajı): Amasya -Suluova karayoluna 7 Km. uzaklıkta bulunur. Baraj gölü çevresinde yer alan doğal güzelliği, yürüyüş parkuru, DSİ sosyal tesisleri ve balık üretim tesisleri ile amatör balık avcılığı, nedeniyle bölgenin çekici piknik alanı durumundadır. Göl; kuğu, yabankazı, yabanördeği, angut, karabatak ve balıkçıl vb. gibi 16 familyaya ait 34’den fazla kuş türünün barındığı bir kuş cenneti haline gelmiştir.
Gani Baba: Amasya – Suluova karayoluna 8 Km. Suluova ilçesi Saygılı Köyü yakınlarında türbe ziyareti ve piknik alanı olarak hizmet vermektedir.
Borabay Gölü: Amasya- Taşova karayolunun 44.Km.sinden sola ayrılan Taşova-Samsun karayolunu takiben 14. Km.den tekrar sola ayrılarak ulaşılan ve 1050 rakıma sahip bir doğa harikası olan Borabay Gölü ve çevresi Bakanlar Kurulunca Turizm Merkezi olarak ilan edilmiştir. Ormanlık alan içerisinde her biri 3 yataklı 9 adet bungalov tipi evler, gazinosu kamp imkanı, piknik alanları, doğa yürüyüşü ve dinlenme imkanları nedeniyle yerli ve yabancı ziyaretcilerin uğrak merkezi durumundadır.
Amasya Müzeleri
Amasya Müzesi: Müzemiz ilk defa 1925 yılında II. Beyazıt Külliyesi’nin bir bölümü olan medrese binasında az sayıda arkeolojik eserler ile mumyaların bir araya getirilmesi sonucu Müze deposu olarak kurulmuştur.
Hazeranlar Konağı Etnografya Müzesi: Müze Müdürlüğüne bağlı birim, 1865 yılında dönemin defterdarı Hasan Talat Efendi tarafından inşa ettirilmiştir. Müze-Ev Etnoğrafya Müzesi olarak kullanılan Hazeranlar Konağı 1979 yılında Bakanlığımız,Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından kamulaştırılarak restorasyonu yapılmıştır.
Hazeranlar Konağı teşhirinde toplam 355 civarında Etnoğrafik eser kullanılmıştır. Bu eserler arasında 19. yüzyıl yaşantısını yansıtan giysiler,halı ve kilimler,günlük konakta kullanılan mutfak eşyaları ve kadın ziynet eşyaları gibi malzemeler yer almaktadır.
Alpaslan Müzesi: Yöreden derlenen Helenistik, Roma, Bizans, Şelçuklu, Osmanlı Dönemlerine ait arkeolojik ve etnoğrafik eserler ile sikkelerinden oluşan bir belde müzesidir. XIII. Yüzyıla tarihlenen ve kasabanın kuzeyindeki ören yerinden getirilerek teşhir edilen Selçuklu Dönemi’ne ait orijinal ahşap sanduka, türbe kapısı ile orijinal vakfiyesi ve seceresi de bulunmaktadır.
Amasya’ya nasıl gidilir
İl genelinde yolu olmayan bir yerleşim merkezi bulunmadığı gibi, köy yollarının da yüzde 90’ı asfalt olan Amasya’da, yaz-kış, herhangi bir ulaşım sorunu yaşanmıyor. Amasya Otobüs Terminali’ndeki gelen ve giden şehirlerarası otobüs sayısı, ortalama 140 ve Amasya ile komşu iller Samsun ve Çorum arasında, her saat araç bulmak mümkün. İstasyon Tel : (+90-358) 218 12 39
Karayolu: Samsun, Tokat ve Çorum’a kara yolu ile bağlı olan Amasya’nın transit karayolu güzergahı; “100-17”, “100-18” ve “100-19” kontrol kesim numaralı devlet yolu (Avrupa-İran Uluslararası Transit Karayolu) üzerinde yer alıyor. Samsun’a yaklaşık 130 kilometre uzaklıkta olan Amasya; diğer komşu illerden Tokat’a yaklaşık 114 kilometre, Çorum’a ise yaklaşık 95 kilometre mesafede.
Amasya’ya otobüsle gidecekseniz eğer Amasya otobüs bileti için turna.com sayfasınız ziyaret edin. Gelişmiş arama özelliği ile 200’den fazla otobüs firmasını karşılaştırabilir, biletini komisyon ödemeden satın alabilirsin.
Demiryolu: Çevre illerden trenle ulaşılabilecekler ve demiryolu ulaşımını tercih ederek daha uzak şehirlerden gelecek olanlar; Amasya’ya, Sivas – Samsun demiryolu hattını kullanarak, ulaşabiliyorlar. Sivas’a geldikten sonra yaklaşık 225 kilometre, Samsun’a geldikten sonra da yaklaşık 130 kilometre mesafede olan Amasya’ya, karayolu uzantılı ulaşım sağlanabiliyor.
Havayolu: İl merkezi Merzifon ilçesindeki Amasya Merzifon Havaalanı’na 46 kilometre, ayrıca deniz yolu ve Çarşamba Havaalanı’na da 130 kilometre uzaklıkta…
Deniz Yolu: Deniz yolu ulaşımı için ise Samsun’a kadar gelip oradan karayoluyla Amasya’ya geçmek gerekiyor. Bu da Samsun ve Amasya arasında, yaklaşık 130 kilometrelik bir yolculuk anlamına geliyor.
