Aynı gökyüzü altında yaşıyor olsak da, Bali‘ye ayak basıldığı anda aynı gökyüzü, aynı yıldızlar altında yaşıyor olmamızın bambaşka bir dünyanın varlığına engel olmadığı anlaşılıyor. Endonezya’nın en turistik adası olan Bali, her ne kadar yalnızca balayı tatillerini ve dillere destan kumsalları çağrıştırıyor olsa da, aslında adanın keşfedilmeye dair en önemli özelliği kültürü. Mistik Bali kültürü hakkında enteresan birçok şeyi bu yazıda bulabilirsiniz.
Mistik Bali Kültürü
Mistik Bali kültürü, adanın Hindu inancı ile derinlemesine entegre olmuş durumda. Adada yaşayan halk, günlük hayatlarında çeşitli ritüeller ve törenlerle bu inanç sistemine sıkıca bağlılar. Bali halkının inançları, doğal dünya ve ruhani alemler arasındaki ilişkileri yansıtıyor ve bu ilişkilerin dengesi onlar için oldukça önemli.
Bali’de düzenlenen tapınak törenleri, danslar, müzikler ve diğer etkinlikler bu kültürün bir parçası. Burada unutulmaz bir kültürel deneyim yaşamanız kaçınılmaz. Hadi gelin Bali’de insanlar nasıl bir yaşam sürüyorlar birlikte bakalım.
Bali’de Hinduizm: Tanrılar, Tapınaklar ve Ritüeller
Bali, Endonezya’nın en büyük Hindu nüfusuna sahip adası. Bali’nin Hinduizmi, İslam öncesi dönemde Güneydoğu Asya bölgesine yayılan Hindu kültüründen geliyor ve yerel inançlarla karışıyor.
Adada bulunan tapınaklar, tarihi yapılar ve günlük ritüeller, Hinduizm’in Bali’deki varlığını yansıtıyor. Bali’deki Hinduizm, Brahmanizm’in bir kolu olan Şiva, Vişnu ve Brahma gibi tanrılara tapınmayı içeriyor. Bali halkı, ruhların ve tanrıların dünyası arasındaki ilişkiyi temsil eden Tri Hita Karana inancını benimsiyor. Bu inanç, insanların Tanrılar, insanlar ve doğa arasında uyumlu bir şekilde yaşamaları gerektiğini vurguluyor.
Tanrılara “Küçük Sürprizler” Yapmak
Bali sokaklarındaki “Canang sari” olarak adlandırılan sunakları görmemek imkansız, günde üç kez hazırlanan sunaklar her yerdeler; arabalarda, yollarda, evlerde, tapınaklarda. Sabahları erken kalkınca henüz sokaklarda bozulmamış olarak duran sunaklara basmamak için seke seke yürümek gerekiyor.
Balililerin gelirlerinin büyük kısmını harcadığı bu sunaklar günlük hayatlarının önemli bir kısmını kapsıyor. Kadınlar sabahtan erkenden kalkıp muz veya hindistan cevizi yapraklarından küçük sepetçikler örüyorlar, içlerini ise Bali’nin o muhteşem çiçekleriyle, bazen bozuk para, sakız, şeker hatta sigara ile süslüyorlar. Bu şekilde Tanrılara onlara verdikleri her şey için şükretmiş oluyorlar.
Diş Törpüleme Ayini
“Ne kadar güzel bu insanlar, hepsinin dişleri ne kadar da düzgün!” demeden önce bilmekte fayda var; güzel olmasına güzeller ama Balililerin dişlerine ufak bir “müdahale” yapılıyor. Yetişkinlik yaşına ulaşan herkes, dini açıdan üst 6 dişini törpületip düzleştirmekle yükümlü. “Metatah” olarak adlandırılan bu ayinin amacı, sivri dişlerden kurtulup hayvanlardan tamamen ayrışmak ve insan doğasını kötü anlamda etkileyen 6 huyu (kontrolsüz arzu, açgözlülük, sinirlilik, karanlık düşünceler, akıl karışıklığı ve kıskançlık) dişlerle beraber “törpületmek”. Hazır dişler törpülenmiş ve gülüşler güzelleşmişken de, bu ayinle beraber “evlenecek yaşa geldin artık” mertebesine ulaşıyorlar.
Bir Kutlama Sebebi Olarak Ölüm!
Hayatlarımızın en önemli günleri arasında sayılan doğum günü, mezun olunan gün, evlenilen ya da çocuk sahibi olunan gün Bali’de çok fazla önem taşımıyor. Balililer birbirleri için renkli, şatafatlı ve maliyetli ayinlerin en büyüğünü yapmasına yapıyorlar ama, uğruna onca organizasyon yapılan kişi çoktan “öteki tarafa” geçiş yapmış olduğu için kendi eğlencesinin tadını pek de çıkaramıyor.
Reenkarnasyona inandıkları için Balililer, ruhun bedeni terk etmesini üzücü bir son olarak değil, düzenin bir parçası olarak görüyorlar. Ölenin ardından büyük çaplı bir organizasyon çok maliyetli olduğu için bazen ölülerin uzunca bir süre bekletildiği oluyor. Ölüler yakılmadan önce tabut karmakarışık yollardan geçiriliyor ki, ölü evinin yolunu yeniden bulamasın, ruhu yolculuğa bir tanrılaşmış bir ata olarak devam etsin.
Bali Dansları: Kecak, Legong, ve Barong
Bali dansları, adanın kültürel mirasının en önemli parçalarından biri. Danslar, Bali’nin mistik kültürünü yansıtıyor ve genellikle tapınaklarda veya diğer dini törenlerde gerçekleştiriliyor. Danslar, kostümleri, müziği ve öyküleriyle dikkat çekiyor.
Danslar, sanatçıların koreografisine göre gerçekleşiyor ve yerel enstrümanlar, şarkılar ve vokaller eşliğinde icra ediliyor. Bali dansları arasında en ünlü olanlarından biri, kadınların güçlü ve elegan bir şekilde hareket ettiği Legong dansı. Kecak dansı, özel bir koro eşliğinde icra ediliyor ve ritüel olarak, kötü ruhları ve hastalıkları kovmak için kullanılıyor. Barong ise, doğanın güçlerini sembolize eden bir maske ile gerçekleştiriliyor. Uluwatu Temple’da gün sonunda gerçekleştirilen Kecak Dansı’nı mutlaka izleyin derim.
Bali Mutfağı ve Yemek Kültürü
Bali, tropikal iklimi ve zengin baharatları sayesinde benzersiz bir yemek kültürüne sahip. Bali mutfağı, yerel malzemelerin kullanımı, baharatların bol miktarda kullanımı ve yöresel pişirme teknikleriyle ön plana çıkıyor. Adada bol miktarda taze deniz ürünü mevcut ve bu nedenle balık, karides ve istiridye yemekleri Bali mutfağının temel bileşenlerinden biri.
Adada yetiştirilen pirinç ve sebzeler, yemeklere lezzet ve besin değeri katmak için sıklıkla kullanılıyor. Bali mutfağında baharatlar, yemeklere benzersiz bir tat ve aroma kazandırmak için önemli. Bali’nin ünlü baharatları arasında galangal, limon otu, hindistan cevizi sütü, sarımsak, zencefil ve şeker kamışı bulunuyor.
Bali’nin en meşhur yemekleri arasında Nasi Goreng, Mie Goreng, Sate, Babi Guling, Lawar, Bebek Betutu ve Gado Gado gibi yemekler yer alıyor. Tüm bu geleneksel yemeklerin yanında son zamanlarda popülerleşen sağlıklı yiyecekler de ön plana çıkıyor. Ayrıca, adada bulunan meyve ve meyve suyu çeşitleri de oldukça lezzetli. Bali yemekleri, adanın kültürünü daha iyi anlamak ve tadını çıkarmak için harika bir yol.
Bali Festivalleri: Nyepi, Galungan, ve Kuningan
Bali, sayısız festivale ev sahipliği yapıyor. Galungan ve Kuningan, Tanah Lot Güneş Festivali, Ubud Food Festivali, Bali Jazz Festivali ve Baliem Vadisi Kültür Festivali en önemli festivallerden. Galungan ve Kuningan, Bali’nin kültürel anlamda en önemli festivalleri ve üç günlük bir kutlama süreci var.
Bu festivallerde, tapınaklarda dualar ve ayinler düzenleniyor ve insanlar aileleri ve arkadaşlarıyla bir araya gelerek yemek yiyorlar. Tanah Lot Güneş Festivali, Tanah Lot Tapınağı’nda gerçekleşiyor ve her yıl binlerce insanı çekiyor. Bali festivalleri, adanın kültürel zenginliğini keşfetmek ve yaşam tarzını deneyimlemek için harika bir fırsat. Seyahat tarihlerinize denk gelirse kaçırmayın derim.
Nyepi Günü
Yılda bir defa Bali’de hayat tamamıyla duruyor. O gün hiçbir Balili evinden çıkmıyor, seyahat etmiyor hatta adaya uçak inip kalkmıyor ve elektrikli alet kullanmıyor. Bu günün esas amacı kötü ruhları kandırmak ve adanın terk edildiğine inandırıp, onları uzaklaştırmak. “Pek de naiflermiş!” olarak görülmemeli, Nyepi yani “sessizlik gününün” bir amacı daha var; o da Caka Yeni Yılı’na geçiş sağlanıyor olduğu için, eve kapanıp sessiz sakin geçmiş yılı değerlendirmek ve yeni yıla dair kararlar almak.
Bali’de Yaşayan Toplumların Gelenekleri
Bali’de insan hayatına dair algı tüm batılı kültürlerin aksi yönünde; doğum daha önemsiz, ölüm ise en büyük kutlama sebebi.
Reenkarnasyona inanılan Bali’de yeni doğan bebekler, atalarının ruhunu taşıdıklarına ve tanrı olduklarına inanıldığı için ilk 210 gün boyunca yerle temas ettirilmiyor ve doğum günü sayılan bu 210. günden sonra “insan” olarak hayatlarına başlıyorlar.
Bali’de çocuklara yalnızca 4 isim veriliyor, yani karşılaşılan her 4 kişiden 1’inin ismi aynı. Doğan ilk çocuk Wayan, ikinci çocuk Made, üçüncü çocuk Nyoman ve dördüncü çocuk da Ketut olarak adlandırılıyor. Eğer bir ailenin beşinci çocuğu olursa, başa dönüp yeniden Wayan ismi veriliyor ve sırayla devam ediliyor. Kadın ve erkekleri ayırt etmek için ön ekler kullanıyorlar; kadınların isminin önüne “Ni” erkeklerin isminin önüne ise “İ” ekleniyor.
NOT: Endonezya vizesi hakkında detaylı bilgilere de Turna.com üzerinden ulaşabilirsiniz.
Bali hakkında diğer yazılarımı da mutlaka okuyun.
Bali’de Görülmesi Gereken Yerler
