Çeşme’ye gittiniz ama deniz güneş kum üçlüsünden sıkıldıysanız, kültür turizmi aşkınız coştu ve şezlong batmaya başladıysa kalkın sizi tarihe doyuracak bir yere gidiyoruz. İstikamet; Erythrai Antik Kenti. Bu antik kenti her detayıyla tanıyıp öğrenecek, yazının sonunda gitmiş kadar olduk diyeceksiniz. 😊 O halde sizi daha fazla bekletmiyor, kehanetleriyle, hikayesiyle, tarihiyle ilgi çekici bu antik şehri anlatmaya başlıyorum.
Erythrai Antik Kenti Hakkında Bilgi
Ünlü coğrafyacı Strabon, Erythrai Antik Kenti’nin Sibylla adı verilen kadın kâhinleriyle tanındığından bahsediyor. İlk Sibylla Büyük İskender’in çağında yaşamış ve ismi ‘Athenais’miş. Rivayete göre bu kahin, İskender’in doğumunu ve kentin Perslerden kurtuluşunu ön görmüş.
İkinci Sibylla ise daha iddialı bir kehanette bulunarak dikkatleri üzerine çekmiş. Hz. İsa’nın gelişini ve paganizmin sonunun geleceğini öngörmüş. Bu kahinin adı ise Herophile imiş. Yani Erythrai için kehanetlerin kenti diyebiliriz bence.
Erythrai Antik Kenti Nerede?
12 İyon şehrinden biri olan Erythrae, Erythrai veya Litri İzmir’e bağlı Ildırı Köyü’nde yer alıyor. İzmir’e 60 km, Çeşme’ye 22 km mesafede bulunuyor.
- Erythrai Antik Kenti yol tarifi burada.
Bu görkemli antik kenti ziyaret etmek için İzmir uçak bileti fırsatlarına göz atmayı unutmayın.
Erythrai Antik Kenti Tarihçesi
Antik Çağ kentleri arasında on iki iyon devletinin önemli kentlerinden biri olmuş Erithrai. Antik kentin yapı temellerinde ilk yerleşimin MÖ. 3 bin (Bakır Çağı) olma olasılığının yüksek olduğu yapılan kazılar sonrası belirlenmiş. Ayrıca imar faaliyetlerinin MÖ. 8 yüzyıl ve M.Ö. 4. yüzyıl arası dönemde olduğu tahmin ediliyor.
Erythrai ticaret ve diplomaside Miletos ve Samos ile birlikte hareket etmiş ve karşı komşusu Khios ile büyük bir rekabet içerisinde olmuş. Kent, Lidya ve daha sonra Persler’in eline geçmiş. Pers boyunduruğuna karşı diğer İon kentleri gibi ayaklanmaya katılmış ve MÖ 334’te İskender, buraya bağımsızlığını kazandırmış.
İskender’in ölümünden sonra ortaya çıkan kargaşalar sonucunda bir çok kez el değiştirmiş Erythrai. Pergamon (Bergama) Krallığından sonra MÖ 133’te Roma İmparatorluğu içinde özgür bir kent statüsü kazanmış. Bu dönemde şarabı, keçileri, değirmen taşları ve kadın kahinleri Sibyl ile Herophile ile ün kazanmış.
MÖ 1.yüzyıl’da depremler, savaşlar ve Romalı komutanların yağmaları yüzünden büyük yıkıma uğrayan bölge, Bizans döneminde önemini yitirmiş. 1366’da Türk Egemenliğine girdikten sonra da Erythre, Rhtyrai, Lythri gibi değişik adlar almış ve 16.yüzyıl’dan sonra da İlderen ve Ildırı adlarıyla anılmaya başlanmış.
Erythrai Antik Kenti Giriş Ücreti
Erythrai Antik Kenti giriş ücreti bulunmuyor. Kenti ücretsiz şekilde gezebilirsiniz.
Erythrai Antik Kenti’ndeki Yapılar
Antik kent Erythrai’de MÖ 3.yüzyıl sonralarında yapıldığı tahmin edilen Akropol’ün kuzey yamaçlarındaki antik tiyatro toprak altından çıkarılmış. Akropolün en tepesinde yapılan araştırmalarda da Athena tapınağına ait kalıntılar bulunmuş. Ayrıca şehrin etrafının 5 km uzunluğunda surla çevrili olduğu tespit edilmiş.
Akropolde bulunan kilisenin duvarları kısmen korunmuş. Erythrai’den çıkartılan eserler İzmir Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor.
Erythrai’nin Hikayesi
M.S. 2’nci yüzyılın sonlarında yaşamış Lidyalı gezgin ve coğrafyacı Pausanias tarafından Erythrai hakkında anlatılan bir hikaye bulunuyor. Bir efsanede Herakles’i betimleyen bir heykelin Fenike’deki Tyros kentinden bir sal ile birlikte denize bırakıldığı anlatılıyor. Sal İyonya kıyılarına yaklaşınca Sakız Adası ile Erythrai’nin tam ortasındaki Mesate Burnu’nda karaya vurmuş.
Sakızlılar da, Erythraililer de heykeli kentlerine götürmek için uğraşmışlar. Fakat heykel yerinden kıpırdamamış. Erythraili kör bir balıkçı rüyasında ona, Erythraili kadınların saçlarını kesmeleri, erkeklerin de bunlardan örecekleri bir halatla salı kıyılarına çekmeleri gerektiğini söylemiş.
Soylu kadınlar bunu kabul etmemiş ancak köleler ve Thrak asıllı kadınlar hiç düşünmeden gerekeni yapmışlar. Onların saçlarından örülen halat sayesinde, Erythraililer heykele sahip olmuşlar. Sonrasında kör balıkçının gözleri açılmış. Herakles heykeli için kutsal kabul edilen bir yer yapmışlar ve bu kutsal yere Thrak kadınlarının dışında kadınların girmesini yasaklamışlar.
Erythrai sözcüğünün Yunanca’da “Kırmızı” anlamına gelen Erythros‘tan türediği kent toprağının kırmızı renginden dolayı Erythrai’nin “Kızıl Kent” anlamında kullanıldığı tahmin ediliyor. Bir başka varsayıma göre ise kent adını ilk kurucusu olan Giritli Rhadamanthes’in oğlu Erythro’tan almış.
