Mardin, tarihi ve kültürel değerleri, arkeolojik ögeleri, etkileyici mimari yapıları ve şahane mutfağı ile Türkiye’nin en büyüleyici şehirlerinden. Üstelik gezilecek pek çok da yere sahip. Farklı inanç gruplarının hoşgörü içinde yaşadığı şehirde her biri özgün birer eser olan cami, kilise, manastır, türbe gibi pek çok özgün yapı bulunuyor.
Anadolu’dan geçen tüm uygarlıklardan izler taşıyan, Türkiye kültür rotalarında ilk sırayı alan Mardin, Mezopotamya’nın insanın ruhuna işleyen cazibesiyle, birçok etnik grup ve farklı dine ev sahipliği yapıyor. Cami, medrese, kilise ve manastırların çokça bulunduğu Mardin’de, kaleler ve çarşılar ile tarihi Mardin Evleri, kentin ana mimari dokusunu oluşturuyor.
Mardin Gezilecek Yerler
Tarihin en köklü medeniyetlerine ev sahipliği yapan Mardin, doğu ve güneydoğu Anadolu kültürünün, Ortadoğu’nun tüm dinlerinin halen bir arada ve huzur içinde yaşadığı, mimarisi, arkeolojik mirası ve kültürel değerleriyle Türkiye’nin en renkli kenti.
Tarihin en eski yerleşim alanlarından biri olan şehirde Eski Mardin Evleri, Kırklar Manastırı, Meryem Ana Kilisesi, Süryani kültürünün en önemli yapılarından Deyrülzaferan Manastırı, İslam mimarisinin en karakteristik örneklerini taşıyan Tahsiniye ve Zinciriye Medreseleri, kentin incileri.
Mardin’in gezilecek yerlerini genel olarak üç bölgeye ayırabilirsiniz. Kentin tarihi dokusunu yakından gözlemleyebileceğiniz kent merkezi, Mardin’in dışında muhteşem bir Orta Çağ kenti olan Midyat ve modern yapılaşmalarıyla Yenişehir’de gezilip görülecek pek çok adres bulunuyor. Aynı zamanda Oğuz Köyünde bulunan Dara Tarihi Kenti, oyulmuş kaya mezarlarının oluşturduğu antik bir bölge.
Anadolu’da yüzyıllardan bu yana dinlerin ve kültürlerin bir arada yaşadığı Mardin’de Eski Tunç, Orta ve Genç Tunç, Urartu, Pers, Roma, Selçuklulara ait eserlerin sergilendiği Mardin Müzesi, Meryem Ana Kilisesi, Kırklar ve Deyrülzaferan Manastırları mutlaka görülmeli.
1. Tarihi Mardin Evleri
Yöreye özgü sarı kalker taşından, taş işçiliği ile yapılan ve kente Orta Çağ görünümü kazandıran Tarihi Mardin Evleri, geleneksel mimariyle inşa edilmiş birer sanat eseri. Bulunduğu şirin sokakları birer açık hava müzesine dönüştüren evlerde kullanılan taşın özelliği, dışarının sıcaklığı, evin içerisine yansıtmaması. Mazı Dağı yamaçlarındaki evlerin, uzaktan görüntüsü ise akıllardan çıkmayacak kadar eşsiz. Evlerin arasında gezerken kendinizi bir labirentin içinde hissedeceksiniz.
2. Mardin Kalesi
Hamdaniler tarafından, 10. Yüzyılda inşa edilen Mardin Kalesi, Kartal Yuvası olarak da biliniyor. Stratejik konumu sayesinde bölgeyi elinde tutmak isteyen tüm medeniyetler tarafından kullanılan kalenin manzarası ise eşsiz. Muazzam bir Mardin manzarası izleyebileceğiniz kalenin görkemiyle de pek çok şaire ilham kaynağı oluğu biliniyor. Kalenin en önemli özelliklerinden biri de, doğal kaya yapısının üzerine, çok az ekleme yapılarak inşa edilmiş oluşu.
3. Ulu Camii
Cami-i Kebir olarak da bilinen Ulu Camii, Artukluların Mardin’e bıraktığı en değerli miras. Çeşitli yerlerine yerleştirilmiş 16 kitabesi bulunan yapı, Osmanlı öncesi Anadolu İslam eserlerinin ve bölgenin mimari özelliklerini taşıyan taş işçiliği ile eşsiz. Mardin’in en eski camisi olan Ulu Camii’nin yapıldığı dönemde 2 minareli olduğu, ancak günümüze bunlardan yalnızca bir tanesinin geldiği biliniyor.
4. Deyrulzafaran Manastırı
İçerisinde 52 Süryani patriğinin mezarını barındıran Deyrulzafaran Manastırı, çeşitli devirlere ait üç bölümden oluşuyor. Süryani cemaatinin en önemli dini merkezlerinden biri olan ve 5. yüzyılda Süryaniler tarafından inşa edilmiş olan manastır, Mardin’in 4 kilometre doğusunda yer alıyor.
1932’ye kadar Süryani Ortodoks patriklerinin ikametgâhı olarak kullanılan manastırın en önemli bölümlerini, Mor Hananyo (Kubbeli), Meryem Ana Kiliseleri ile Azizler Evi ve Güneş Tapınağı oluşturuyor.
5. Kırklar Kilisesi
Süryaniler tarafından Mor Behnam ve kız kardeşi Saro adına 569’da inşa edilen Kırklar Kilisesi, Mor Benham Kilisesi olarak da biliniyor. Kırklar ismini, 1170’te kiliseye getirilen kırk şehide ait kemiklerle alan yapı, Mardin’e özel taş işçiliği, kıymetli ve tarihi eşyaları ve heybetli ahşap kapılarıyla kentin kültürel mücevherlerinden biri konumunda. 1.500 yıllık kök baskılı perdeleri, geniş avlusundaki çan kulesiyle büyüleyici.
6. Kasımiye Medresesi
Artuklu devrinin son dönemlerinde, 15. yüzyılda Akkoyunlu Sultanı Kasım İbn Cihangir tarafından, düzgün kesme taştan yapılan Kasımiye Medresesi, medrese, cami ve türbeden oluşan bir külliye şeklinde inşa edilmiş. Timur yönetimindeki Moğolların saldırıları nedeniyle yarım kalan Kasımiye Medresesi, günümüzde El Cezire Sanat Müzesi’ne ev sahipliği yapıyor.
7. Zinciriye Medresesi
Mardin’de hüküm süren son Artuklu Sultanı Melik Necmettin İsa tarafından 1385’te yaptırılan Zinciriye Medresesi, Sultan İsa Medresesi olarak da biliniyor. Dilimli kubbeleriyle, iki katlı ve iki avlulu olarak tasarlanan, oldukça zarif bir yapı olan medrese, taş işlemelerdeki ustalıkla dikkat çekiyor. Elverişli konumu nedeniyle geçmişte rasathane olarak kullanılan tarihi yapının içerisinde Sultan İsa’nın türbesi ve birçok eski kitabe yer alıyor.
8. Dara Antik Kenti
Doğu Roma İmparatorluğu’nun doğu sınırını Sasanilere karşı korumak için, askeri amaçlı bir garnizon kenti olarak kurulan Dara Antik Kenti, Yukarı Mezopotamya bölgesinin en önemli yerleşimlerinden biri. Oldukça geniş bir alana yayılan kent, dünyanın ilk su barajına ait kalıntıların yanı sıra, kaya mezarlarını ve kilise, saray, zindan, çarşı gibi önemli yapıların kalıntılarını da barındırıyor. Dara harabeleri, Nusaybin yolu üzerindeki Oğuz Köyü’nün sınırları içerisinde yer alıyor.
9. Deyrulumur Manastırı
Midyat’ın 18 km doğusunda, Midyat’a bağlı Güngören Köyü’nde yer alan ve Mor Gabriel Manastırı olarak da bilinen Deyrulumur Manastırı, Süryanilerin ana yurdu olarak bilinen Tur Abdin Yaylası’nda, yine Süryaniler tarafından 4. yüzyılda inşa edildiği tahmin ediliyor. Tarihte bünyesindeki çok kapsamlı kütüphanesiyle de bilinen manastır, tarihte İkinci Kudüs unvanını almış, çok önemli bir yapı.
10. Midyat
Mardin gibi bir müze kent olan ve kent merkezine 1.5 saat uzaklıkta yer alır Midyat, tarihi evlerin, taş konakların, kemerli geçitlerin, minare gibi yükselen çan kuleleriyle Süryani kiliselerinin bulunduğu muazzam bir bölge. Gümüş, telkâri, el sanatları açısından önemli bir yöre olan ilçe turistik bakımdan eşsiz özelliklere sahip.
11. Revaklı Çarşı
Sipahiler Çarşısı ya da Tellallar Çarşısı olarak da bilinen Revaklı Çarşı, yolun iki yanında revaklar ve revakların arkasında birer sıra derin dükkanlardan meydana gelen düzene sahip. Revaklı Çarşı’nın taş duvarları arasındaki dükkanlarından yerel ürünlerin satıldığı alışveriş yapmak, bir Mardin seyahatinin olmazsa olmaz ve en keyif veren aktivitelerinden.
12. Mor Yusuf Kilisesi
Meclis-i Mebusan Üyesi Hovsep Kazasyan’ın öncülüğünde ve Mardin Ermeni Katolik Cemaati katkılarıyla yapılan Mor Yusuf Kilisesi (Surp Hovsep), Mardin il merkezinde bulunuyor. 1864-1894 yılları arasında yapılan kilisenin yanına ruhbanların ikametine ayrılan bir bina ile ruhban okulu da eklendi. Kesme taştan bazilika planlı olarak tasarlanan yapı içerisinde 21 sütun bulunuyor.
13. Meryemana Kilisesi ve Patrikhanesi
Cumhuriyet Meydanı’nda, ana caddeye paralel dar sokaklardan birinde yer alan Süryani Katolik Cemaati’ne ait bir yapı olan Meryemana Kilisesi ve Patrikhanesi, 860’ta Antakya Patriği İgnatios Antuhan Semheri tarafından yaptırılan, 1995’ten bu yana da müze olarak hizmet veriyor. Kemer, yuvarlak taş sütunlar ve korkulukların bulundu avlusuyla, üzüm salkımlı motiflerinin ahşap el işçiliği ile bambaşka bir görünüme sahip olan yapı, 1988’de Kültür Bakanlığı’na devredildi.
14. Mardin Müzesi
Antakya Patriği İgnatios Behnam Banni tarafından, 1895’te patrikhane olarak yapılan tarihi doku içerisinde yer alan Mardin Müzesi’nde, 2000’den bu yana her katında tarihin farklı dönemlerine ait eserler sergileniyor.
Asur ve Roma, Bizans, Zengi ve Eyyübi dönemlerine ait eserlerin yanı sıra, etnografik değerlerin de sergilendiği müzede, mozaikler, mezar taşları, sütun başlıkları gibi arkeolojik kalıntılar da bulunuyor.
Girnevaz Höyük, Kuzey Mezopotamya ve Güneydoğu Anadolu kültürlerinin Eski Tunç, Asur, Urartu, Grek, Pers, Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu, Artuklu ve Osmanlı dönemlerine ait oldukça zengin bir koleksiyon bulunuyor.
15. Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi ve Dilek Sabancı Sanat Galerisi
Geçmişte süvari kışlası ve vergi dairesi olarak kullanılmış bir binada faaliyet gösteren Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi ve Dilek Sabancı Sanat Galerisi’nde Mardin’in tarihsel ve kültürel birikimi ziyaretçilere aktarılıyor. Kültürel tesiste ayrıca fotoğraf ve resim sergilerinin düzenlendiği Dilek Sabancı Sanat Galerisi’ne de yer verilen müzede, Mardin’de modern ve çağdaş sanat platformu oluşturmak hedefliyor.
Mardin’e otobüsle gidecekseniz eğer Mardin otobüs bileti için turna.com sayfasınız ziyaret edin. Gelişmiş arama özelliği ile 200’den fazla otobüs firmasını karşılaştırabilir, biletini komisyon ödemeden satın alabilirsin.
Adını Süryanice kaleler kenti anlamına gelen Marde’den alan Mardin, Müslüman, Süryani, Yakubi, Keldani, Nesturi, Yezidi, Yahudi, Kürt, Arap, Çeçen, Ermeni gibi farklı din ve etnik kökenden insanın barış ve kardeşlik içerisinde bir arada yaşadığı, Türkiye’nin en farklı atmosfere sahip kenti.
